صاحب خانه

دیده نگاری از یک شب عزاداری در بهترین هیئت دنیا؛

هیئت طراز انقلاب اسلامی 

 

 مقدمه/ یکی از مباحثی که در سال های اخیر در حوزه دین، فرهنگ و اجتماع  به آن توجه مضاعف شده، فرهنگ عزاداری و هیئت داری و مسائل پیرامون آن است. این امر به حدی در امر تربیت دینی و اجتماعی عموم مردم مهم است که رهبر معظم انقلاب به عنوان سکاندار اصلی کشتی فرهنگ و مذهب جامعه و مردم، هر سال در سالروز میلاد حضرت زهرا (سلام الله علیها) در دیدار با مداحان به ترسیم باید ها و نباید ها و راهبرد های این مسیر مهم می پردازد و با بیان ابعاد مختلف این عرصه فرهنگی و گوشزد کردن انحرافات و آسیب های آن، سعی در به حداکثر رساندن بازدهی این فرصت در بین آحاد مردم دارد.

 

 متن/ همیشه در ذهنم این سوال بوده که هیئت طراز انقلاب اسلامی چه هیئتی است؟ در حقیقت، با مشاهده انواع هیئت ها در شهر های مختلف و روش های گوناگون عزاداری در هیئات، دچار یک سردرگمی نسبی می شوم و این سوال در ذهنم قوت می گیرد که واقعا هیئت خوب چه ویژگی هایی دارد؟ خوش بختانه با سخنرانی های انجام شده توسط رهبر معظم انقلاب پیرامون این موضوع در سال های اخیر و شرح و بسط آن توسط کارشناسان مختلف (چه از نظر فقهی و چه از نظر عرفی) حدود و ثغور مسئله در زمینه نظری تا حد نسبتا خوبی معلوم شده است. راهبرد ها و باید و نباید های زیادی ترسیم شده اندکه البته عملی نمودن همه این ها ممکن است کمی مشکل به نظر برسد و دست نیافتنی! ولی آن چه همیشه در مشاهداتم دنبال آن بودم بررسی میزان به کارگیری عملی این روش ها و منش ها در هیئات مختلف بوده است. در حقیقت، برایم مهم  بوده است که ببینم در هر هیئتی، به چه میزان به این باید ها و نباید ها در حیطه عمل توجه می شود! البته در هر شهری چندین هیئت فعالیت می کنند که به عنوان هیئت های برتر شناخته می شوند و مسلما برتری آن ها به این دلیل است که بسیاری از این معیار های اصیل را در عملکرد خود رعایت کرده اند؛ ولی اگر دقت وافری داشته باشیم می بینیم که ار این شهر به آن شهر و از این هیئت به آن هیئت تفاوت های بارزی در منش های هیئت داری گروه های مختلف دیده می شود.

در این رفت و آمد های ذهنی خودم بودم که به لطف خدا توفیق شد امسال در مراسم شب آخر عزاداری در حسینیه امام خمینی(ره) تهران در محضر رهبر معظم انقلاب حضور داشته باشم. گفتن و نوشتن از حال و هوای آن جا و آن چه دیدم و آن چه گذشت نا گفتنی است و فقط توصیه می کنم هر بار از این فرصت ها پیش آمد (ولو یک بار در سال)، این میهمانی معنوی بزرگ را از دست ندهید.

 

 

از همه این حرف ها که بگذریم آن چه می خواهم بگویم این است که در این مکان مقدس  همه آن ویژگی هایی که در ذهن خود راجع به یک هیئت طراز انقلاب اسلامی داشتم را به عینه دیدم. خصوصیت هایی را در هیئت داری حسینیه امام خمینی(ره) دیدم که به نظر می رسد همه آن هایی است که مطالبه خود حضرت آقا از هیئت داران است و از آنان خواسته در مراسم های خود رعایت کنند. به اختصار نکاتی که در این مراسم به نظرم قابل توجه بود را بیان می کنم:

 

 

 یک/ اولین چیزی که در مراسم حسینیه امام خمینی(ره) بیش از همه نمود داشت نظم و ترتیب مثال زدنی آن بود. وجود نظم در هر برنامه ای باعث دل خوشایندی و احساس رضایت مخاطب می شود. این امر در هیئت حسینیه امام خمینی(ره) در حد اعلا رعایت شده بود(البته فشار و تجمعات هنگام ورود به حسینیه را به حساب بی نظمی برنامه نمیگذاریم؛ چرا که این امر تا حدی اقتضای طبیعی آن مکان است و عدم رعایت نوبت و حق دیگران از سوی برخی مخاطبین نیز بر این امر می افزود)؛ سین برنامه از قبل به دقت چیده شده بود (بیان احکام قبل از اذان مغرب - اقامه نماز جماعت مغرب و عشا -قرائت قرآن - مداحی اول و قرائت دعا- سخنرانی - مداحی دوم - پذیرایی)، بین اجرای برنامه ها کمترین اتلاف وقتی وجود نداشت، مدت برنامه ها حساب شده و به نحوی بود که باعث خستگی و دلزدگی مخاطب نشود (مثلا کل سخنرانی سخنران 40 دقیقه بیشتر طول نکشید) و در کل ترتیب و چینش برنامه ها به صورتی بود که وجود برنامه ریزی حساب شده ای را در برنامه ها به طور کامل مشهود بود.

دو/ نکته حائز اهمیت دیگر این که؛ از آن جایی که درصد عظیمی از مخاطبان این هیئت از ساعت ها قبل از اذان مغرب در حسینیه حاضر می شدند، برنامه ریزان این مراسم به توصیه حضرت آقا توجه ویژه ای به این نکته داشتند که وقت شرکت کنندگان در هنگام حضور در حسینیه بدون بهره نباشد. لذا برنامه بیان احکام از حدود 40 دقیقه قبل از اذان مغرب در سین برنامه  های این مراسم گنجانده شده بود تا مستمعین با کوله باری پر تر از معارف دین از این مراسم بهره ببرند.

سه/ نکته قابل توجه دیگر در این مراسم، اهتمام خاص به نماز اول وقت بود؛ به طوری که  افراد از همان بدو ورود به حسینیه به صورت صف های نماز می نشستند و تعداد افرادی که  در ابتدا وارد حسینیه می شدند به میزان گنجایش حسینیه برای نماز جماعت بود و به محض این که اذان به پایان رسید، نماز اول وقت با شکوه هر چه تمام تر برگزار شد.

 

 

چهار/ غنای محتوایی این مراسم از نکات برجسته آن بود. مضامین اشعار حاج مهدی سماواتی مضامینی بلند و عارفانه بود. فیض قرائت دعا نصیب مستمعین گشت و سخنرانی دکتر رفیعی دارای محتوای منطقی و قابل فهم بود به طوریکه مستمع در پایان سخنرانی با گوشه ای ناچیز از ابعاد رسالت تبلیغی حضرت امام سجاد علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها آشنا شدند.

پنج/ مداحی پایانی مراسم (توسط برادر میثم مطیعی) نیز حداکثر معیارهای مداحی مورد نظر مقام معظم رهری را دارا بود. هم مصیبت داشت هم سینه زنی و هم استکبار ستیزی! متن مصیبت ها همه از کتب معتبر و اشعار سینه زنی هم تلفیقی از روضه و حماسه و استکبار ستیزی بود! (بشنوید + و +)

 

 

شش/ تزیینات و آراستگی ظاهری حسینیه امام خمینی (ره) از دیگر محسنات این مراسم بود. هم مقدار آن متناسب بود و زیاده روی نشده بود و هم محتوا و جملات آن حساب شده و دقیق و دارای مضامین عالی بود.

هفت/ سبک سینه زنی این مراسم یکی از بهترین الگوهای عزاداری برای هیئت ها می تواند باشد. روشی که در این هیئت دیدیم سینه زنی معمولی و سنتی به دور از هرگونه عمل خارج از عرف و سوال برانگیز بود. عموما دیده می شود که در بسیاری از هیئت ها (متاسفانه در برخی موارد هیئت هایی که خود را ولایی می دانند) از سبک هایی در سینه زنی استفاده می کنند که طبق نظرت صریح رهبر معظم انقلاب، این روش ها مطلوب ایشان نیست (روش هایی مانند هروله کردن هنگام سینه زنی، برهنه شدن  یا حسین حسین گفتن به صورت سریع و تند) و هنگامی که از علت این کار جویا می شوی استدلال های ضعیف و غیر قابل توجیه بیان می شود. استدلال هایی همچون عدم وجود جاذبه در هیئت برای جذب جوانان به این گونه مراسمات در صورت حذف این گونه موارد! واضح است که این گونه استدلال تراشی ها محلی از اعراب ندارند؛ مخصوصا برای هیئت هایی که خود را  سرباز مطیع ولایت می دانند و مسلما برای این گونه افراد خواست قلبی رهبر بیش از حکم و فتوای فقهی ایشان ارزش و اعتبار خواهد داشت.

هشت/ نکته آخری که به ذهن می رسد خصوصیتی است که مختص به هیئت های عزداری حسینیه امام خمینی (ره) نیست؛ بلکه در همه مراسمات و دیدارهایی که در این مکان مقدس برگزار می شود دیده می شود و ان هم پذیرایی خوب و ویژه از مردم است. دیدارهایی حسینیه امام خمینی (ره) را همه با پذیرایی های خوب آن می شناسند و این خصیصه در هیئت های عزاداری هم دیده شد. از بدو ورود با چایی داغ از عزاداران پذیرایی شد و در آخر مراسم هم برنج و خورشت قرمه پرگوشت آن جانی تازه به عزادارن می بخشید! (صرفا جهت اطلاع بود!)

 

به امید روزی که طراز همه هیئت های ما به هیئت طراز انقلاب اسلامی برسد. ان شاء الله